Nghệ thuật cơ thể đương đại đang trở thành một làn sóng không thể phủ nhận trong cộng đồng sáng tạo Việt Nam. Theo báo cáo từ Bộ Văn hóa năm 2023, số lượng triển lãm liên quan đến nghệ thuật hình thể đã tăng 30% so với giai đoạn 2018-2020, thu hút hơn 50.000 lượt khách tham quan mỗi năm. Điều này cho thấy sự dịch chuyển mạnh mẽ trong thị hiếu thẩm mỹ của công chúng, đặc biệt là nhóm khán giả trẻ từ 18-35 tuổi chiếm đến 65% tổng lượng tương tác.
Một trong những ví dụ điển hình là dự án “Cơ thể – Không gian vô hạn” của nghệ sĩ Trần Hùng John năm 2022. Tác phẩm kết hợp body painting, ánh sáng công nghệ cao và vũ đạo đương đại đã thu về 2,3 tỷ đồng từ triển lãm kéo dài 45 ngày. Thành công này chứng minh nghệ thuật cơ thể không chỉ là biểu diễn thuần túy mà còn mang giá trị thương mại đáng kể. Có người thắc mắc liệu loại hình này có tồn tại lâu dài? Câu trả lời nằm ở con số 87% nghệ sĩ body art được đào tạo chuyên nghiệp hiện đang có hợp đồng biểu diễn dài hạn với các trung tâm văn hóa lớn.
Công nghệ đang thay đổi cách chúng ta tiếp cận nghệ thuật cơ thể. Năm 2023, Google Arts & Culture lần đầu tiên số hóa 150 tác phẩm body art của Việt Nam, cho phép người xem trải nghiệm 360° với độ phân giải 8K. Điều này mở ra cơ hội tiếp cận toàn cầu cho các nghệ sĩ trong nước, đồng thời giúp bảo tồn những tác phẩm có tuổi đời trung bình chỉ 3-5 tháng do tính chất phù du của chất liệu biểu diễn.
Xu hướng “nghệ thuật tương tác sinh học” đang gây chú ý với những thí nghiệm như sử dụng cảm biến EEG đo sóng não người xem để điều chỉnh ánh sáng tác phẩm theo thời gian thực. Nhóm nghiên cứu tại ĐH Mỹ thuật Hà Nội đã phát triển hệ thống này với chi phí đầu tư 1,2 tỷ đồng, mang lại độ chính xác lên đến 94% trong các thử nghiệm năm 2024.
Khía cạnh đạo đức trong nghệ thuật cơ thể luôn là chủ đề tranh luận. Vụ kiện năm 2021 giữa một nghệ sĩ body art và bảo tàng tư nhân về bản quyền tác phẩm đã làm nổi bật vấn đề pháp lý phức tạp trong lĩnh vực này. Theo luật sư Lê Minh Tú (Công ty Luật SBLAW), 73% tranh chấp nghệ thuật đương đại tại Việt Nam liên quan đến quyền sở hữu hình ảnh cơ thể, đòi hỏi hệ thống văn bản pháp lý chuyên biệt.
Thị trường mua bán tác phẩm body art đang phát triển với mức giá trung bình 120-500 triệu đồng/tác phẩm. Đấu giá thành công bức “Da thịt & Ký ức” của Nguyễn Thị Lan Anh với giá 780 triệu đồng năm 2023 đã mở ra chuẩn mực mới về định giá. Các nhà sưu tập quốc tế hiện chiếm 40% lượng giao dịch, chủ yếu đến từ Pháp, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Giáo dục nghệ thuật cơ thể đang được hệ thống hóa với 15 khóa đào tạo chứng chỉ được Bộ GD-ĐT công nhận. Trường ĐH Mỹ thuật TP.HCM đã triển khai chương trình đào tạo kéo dài 2 năm với học phí 180 triệu đồng/khoá, thu hút 120 sinh viên đăng ký chỉ trong năm đầu tiên. Điều này phản ánh nhu cầu nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp sáng tạo đang tăng trưởng 12%/năm.
Tương lai của nghệ thuật cơ thể tại Việt Nam phụ thuộc vào sự kết hợp giữa truyền thống và công nghệ. Dự án “Hồn Việt qua làn da” sử dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích 5.000 mẫu hình xăm cổ truyền đã tạo ra ngôn ngữ hình thể độc đáo, được giới thiệu tại Liên hoan Nghệ thuật Đương đại châu Á 2024. Với những bước tiến này, nghệ thuật cơ thể không chỉ là biểu đạt cá nhân mà đang trở thành di sản văn hóa sống động của thời đại mới.